De ambitie van PACT is het creëren van een inclusieve speelleeromgeving waarin alle kind meetellen, de kans krijgen om mee te doen en te leren, ongeacht hun herkomst, mogelijkheden en beperkingen. De aanname van PACT is dat professionals deze complexe opdracht door interprofessionele samenwerking tussen de kinderopvang, het basisonderwijs en de zorg beter kunnen realiseren. De professionals zeggen veel van elkaar te leren, waardoor er een gemeenschappelijke visie op de ontwikkeling en ondersteuning van kinderen ontstaat. Ook blijkt de inzet van zorg steeds meer gericht op normaliseren en inclusie: de nadruk verschuift van curatief naar preventief en het versterken van het pedagogisch klimaat.
Het innovatieproject PACT streeft naar een pedagogische omgeving waarin álle kinderen samen kunnen opgroeien. PACT richt zich daarbij bewust op jonge kinderen: 0-12 jaar. Dit vraagt om inclusieve voorzieningen van hoge kwaliteit. De kwaliteit van de medewerkers én het realiseren van integrale teams zijn daarbij cruciaal. Onderzoekers van de HvA werkten mee aan onderzoek naar de werkwijze en effecten van acht zogenoemde PACT-proeftuinen, waar drie jaar is gewerkt aan het versterken van de interprofessionele samenwerking tussen de kinderopvang, het basisonderwijs en de zorg met het oog op het realiseren van een inclusieve omgeving voor kinderen van nul tot zes jaar. Deze proeftuinen verschillen in organisatievorm, reikwijdte, doelstelling en de samenstelling van het team.
Professionals enthousiast
Opvallend is dat in alle proeftuinen sprake is van een toename van de interprofessionele samenwerking. Professionals zeggen veel van elkaar te leren, waardoor er een gemeenschappelijke visie op de ontwikkeling en ondersteuning van kinderen ontstaat. Er zijn indicaties dat die toegenomen professionaliteit ertoe leidt dat men beter kan omgaan met verschillen en daardoor minder wordt doorverwezen. In de proeftuinen is sprake van een verschuiving van nadruk op het zorgperspectief naar versterken pedagogisch klimaat; de inzet van zorg is steeds meer gericht op normaliseren en inclusie en er is sprake van een verschuiving van curatief naar preventief met aandacht voor het versterken van het pedagogisch klimaat.
Extra expertise op de werkvloer versterkt het pedagogisch handelen
De inzet van zorg op de werkvloer in de persoon van een inclusiepedagoog versterkt pedagogisch medewerkers en leerkrachten in hun denken en handelen. Zij voelen zich beter toegerust in het omgaan met verschillen tussen kinderen. Er zijn aanwijzingen dat de toename in interprofessionele samenwerking op termijn bijdraagt aan een vermindering van het aantal doorverwijzingen naar specialistische hulp- en onderwijsvormen.
Doornenbal, J., Fukkink, R., Yperen, T. van, Spoelstra, J., & Verseveld, M. van (2017). Inclusie door interprofessionele samenwerking – Resultaten van de proeftuinen van PACT. Amsterdam: Het Kinderopvangfonds.
Meer weten: Ruben Fukkink